احتمالا می‌دانید که هزینه طراحی لوگو در حال حاضر، چیزی بین ۳۰۰ هزار تا چندین میلیون تومان است!! در ابتدا قرار نبود لوگو تا این حد مورد اهمیت قرار بگیرد. تاریخچه طراحی لوگو در واقع به ده ها هزار سال پیش باز می‌گردد. به زمان انسان‌های تخستین که برای رساندن هر مفهوم به هم نوع خود از نقاشی بر روی سنگ و غیره استفاده می‌کردند.
در حدود ۷۰ هزار سال پیش بود که اولین نشانه‌ها و نمادهای گرافیکی توسط انسان‌ها شکل گرفت. در ابتدا این لوگوها بر روی دیوارهای سنگی و پس از آن بر روی سفال‌ها نقش بستند. در این زمان کشورهای بّاستانی چون مصر، ایران، سومر و… به شدت به سمت نمادگرایی روی آوردند اما در نهایت سرآمد آنها، مصریان بودند.
تاریخچه استفاده از لوگو در جهان باستان
مصریان با اختراع هیروگیلف (نوشتن با استفاده از تصاویر) و سپس استفاده حداکثری از نمادهای مختلف در معماری‌ها خود، جای شکی باقی نگذاشتند تا ما امروزه بتوانیم به راحتی آنها را، بهترین استفاده‌کنندگان از لوگو و نمادها بدانیم.
البته استفاده از لوگوها صرفا در این کشور نبود که به صورت جدی دنبال می‌شد. چینی‌ها نیز برای نوشتن متون خود، از لوگوهای مختلف استفاده می‌کردند که حتی امروزه نیز وجود این نمادها در نوشتار آنان مرسوم است.
با گذشت زمان همواره استفاده از نمادها در کشورهای مختلف رشد کرده و به فرهنگ‌های همسایه نیز سرایت می‌کرد.
تاریخچه لوگو در غرب
خانواده‌های اشراف آلمانی از پیشتازان استفاده از لوگو در غرب بودند. هر خانواده معروف برای خود یک نماد و لوگو ساخته و از آن بر روی لباس‌ها، وسایل رزم، پرچم‌ها و… استفاده می‌کرد.
در سال‌های بعد، گاوچران‌های غربی برای ایجاد تمایز بین چهار پایان خود از حیوانات دیگران، بر روی قسمتی از بدن حیوان، با استفاده از آهن داغ لوگو مربوط به خود را حک می‌کردند و به این صورت باعث ایجاد تمایز بین دارایی‌های خود و دیگر رقبا و همسایگانشان می‌شدند.
مطمئنا در آن سالها مفهوم استفاده از لوگو با مفهوم زمان حال آن بسیار متفاوت بود. اما تاریخچه استفاده از لوگویی که در زمان حال آن را مشاهده می‌کنیم چیست؟
تاریخچه لوگو مدرن
تا قبل از این می‌توان نشانه های مختلفی از لوگو را در زندگی مردم باستانی مشاهده کرد. از اربابان مصری، تا بازرگانان چینی و حتی سپاهیان رومی و ایرانی و… اما در نهایت ما در این مقاله به دنبال تاریخچه لوگو مدرنی هستیم که امروزه برای طراحی آن ها ساعت‌ها زمان صرف می‌شود و در مورد آن، تیم‌های بزرگ به بحث و انتقاد می‌پردازند.
اولین لوگوهای تجاری استفاده شده، در زمان گسترش شهرها در اروپا نمایان شد. در این زمان کسب‌و‌کارهای کوچک با استفاده از نماد، نوع کسب‌وکار خود را به مخاطبان نشان می‌دادند. در سال ۱۳۸۹ میلادی، پادشاه وقت انگلستان، (ریچارد دوم) دستور به استفاده از لوگوها برای کارگاه‌های تولید آبجو داد.
دلیل این قانون نه بهبود وضعیت کسبوکارها از طریق استفاده لوگو و برند، بلکه جلوگیری از اشتباهات رایج در تغذیه از آب به جای آبجو بود. اما در هر حال، تصویب قانون مذکور به پیدایش لوگو و برند انجامید و هر کارگاه برای متمایز کردن خود از کارگاه‌های دیگر، لوگویی خاص را طراحی کرد.
صنعت چاپ و تأثیر بر تاریخچه طراحی لوگو
با ورود گسترده کاغذ و صنعت چاپ، انقلاب عظیمی در طراحی لوگو به وقوع پیوست. اختراع چاپخانه باعث استفاده گسترده از لوگوها شد.
اوایل قرن ۱۸، زمان پیدایش انقلاب صنعتی بود. تا قبل از این مردم برای ایجاد تمایز در بین دارایی‌های خود با دارایی‌های همسایگان از آرم‌ها و نشانه‌ها استفاده می‌کردند اما پس از آن، شرکت‌های تولیدی برای اینکه متفاوت بودن محصول خود از کارخانه‌ها و کارگاه‌های دیگر را برای مخاطبانشان روشن کنند، دست به استفاده از لوگو زدند.
و در نهایت، در ابتدای قرن ۲۰ میلادی، لوگو shell به دست ریموند لووی خلق شد. شاید shell را بتوان اولین لوگو مدرن و البته ماندگار دانست. مخصوصا که در این زمان کسبوکارها به معنای واقعی با موضوع برندینگ آشنا شده بودند.
در پایین سیر تحولات در لوگو shell را مشاهده می‌کنید.
در ادامه نیز به مرور استفاده از لوگو در بین شرکت‌های آمریکایی و انگلیسی رواج پیدا کرد. در اواسط قرن ۲۰، شرکت جنرال الکتریک نیز از لوگو خود با حروف اختصاری GE رونمایی کرد.
در قرن بیستم میلادی، روند طراحی لوگو توسط کسبوکارها به صورت جدی‌تر از قبل دنبال می‌شد. در این زمان علم بازاریابی پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشت و اهمیت برندسازی برای صاحبان مشاغل آشکار شده بود. در این قرن بزرگترین شرکت‌ها برای خود لوگوهایی طراحی کردند. از جمله شرکت هایی مثل:
- بنز
- کوکاکولا
- هیوندا
- سامسونگ
- APPLE
- و…
حتی حلقه‌های المپیک نیز به عنوان یک لوگو معروف در ابتدای قرن بیستم طراحی شد و تا به امروز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ادامه و با گذشت زمان، مفهوم ساده‌گرایی به میان آمد. در این زمان بود که اغلب لوگوهای بزرگ به مرور به صیر تحول و تغییر روی آوردند. چنانچه امروزه در تاریخچه‌ها و هیستوری ها مشاهده می‌کنید، لوگو اغلب شرکت‌های بزرگ بار ها دچار تغییرات شده‌اند و هربار به سمت ساده‌تر شدن پیشروی کرده‌اند.
تاریخچه طراحی لوگو در ایران
طراحی لوگو مدرن در ایران را می‌توان به اواسط دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی مربوط دانست. در این دوران کشور به سمت صنعتی شدن پیشرفت و کارخانجات و شرکت‌های زیادی در ایران شکل گرفتند. در ادامه معروفترین شرکت‌ها اقدام به طراحی لوگو کردند. شاید بتوان به عنوان اولین شرکت ایرانی که از لوگو استفاده کرد، شرکت هما را نام برد.
لوگو این شرکت در سال ۱۳۴۰ طراحی شد و در سال ۱۳۹۲ به عنوان برترین لوگو در میان شرکت‌های هوایی جهان انتخاب شد. زیبایی، سادگی و رنگبندی خاص آن، دلایل این انتخاب بودند. در ادامه معروفترین لوگوهای ایران در ۴۰ سال گذشته را به همراه سازندگان آن به شما معرفی می‌کنیم:
- لوگو شرکت سایپا طراحی شده به دست مرتضی ممیز در سال ۱۳۶۶
- لوگو شرکت ایران خودرو طراحی شده به دست بیژن جناب در سال ۱۳۷۳
- لوگو شرکت هواپیمایی ملی ایران (هما) طراحی شده به دست ادوارد زهرابیان در سال ۱۳۴۰
- لوگو بانک صادرات ایران طراحی شده به دست اسماعیل کیا مقدم در سال ۱۳۶۹
- لوگو شرکت ملی نفت طراحی شده به دست احمد میرزا در سال ۱۳۶۳
در این مقاله سعی شد تا تاریخچه کوتاه و مختصری در مورد طراحی لوگو در تاریخ برای شما بیان شود. علاوه بر این نیم‌نگاهی نیز به تاریخچه طراحی لوگو در ایران و معروفترین لوگوهای طراحی شده در کشورمان داشتیم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
