در دنیای تکنولوژی هنگامی که سخن از طراحی به میان می‌آید، رابط کاربری و تجربه کاربری معمولا در کنار هم می‌آیند. اغلب می‌شنوید که افراد درباره رابط کاربری UI خوبِ یک اپلیکیشن یا تجربه کاربری UX ضعیف یک وب سایت صحبت می‌کنند.
اما رابط کاربری UI و تجربه کاربری UX چیست؟ آیا رابط کاربری و تجربه کاربری با هم تفاوت دارند یا هر دو به یک معنی هستند؟ اگر تفاوت دارند تفاوت بین آن‌ها در چیست؟ مهمترین سوال اینکه برای شما و کسب‌و‌کارتان چه کاربردی دارد؟
تفاوت طراحی رابط کاربری UI و تجربه کاربری UX
رابط کاربری و تجربه کاربری هر دو دو حوزه طراحی هستند که اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند. UI مخفف کلمه User Interface و به معنای رابط کاربری و UX مخفف کلمه User Experience و به معنای تجربه کاربری است.
این دو اصطلاح به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند و ممکن است برای کسی که با این اصطلاحات آشنا نیست کمی گیج‌کننده باشد.
ابتدا با UX شروع می‌کنیم که به معنای تجربه کاربر است. تجربه کاربر به دهه ۹۰ باز می‌گردد زمانی که این اصطلاح توسط دونالد نورمن ساخته شد که در آن زمان سرپرست گروه فناوری پیشرفته اپل بود.
او در یک ایمیل توضیح داد که چرا این اصطلاح را آورده است: «من این اصطلاح را اختراع کردم به این دلیل که فکر می‌کردم رابط انسانی و قابلیت استفاده بسیار محدود بود. من می‌خواستم تمام جنبه‌های تجربه شخصی مشتری با سیستم را شامل طراحی صنعتی، گرافیک، خطوط اتصال، تعامل فیزیکی و کتابچه راهنما می‌شود پوشش دهم.»
او می‌گوید که امروزه این اصطلاح به شدت مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. وقتی برخی افراد می‌گویند ما UX انجام می‌دهیم منظور آن‌ها این است که آن‌ها طراحی برنامه‌ها و وب سایت‌ها را انجام می‌دهند.
UX چیست؟
اما منظور از تجربه کاربری UX چیست؟ UX تنها به معنی قرار دادن پیکسل‌ها و زیباتر کردن چیزها نیست. UX درواقع هرچیزی است که به تجربه شما در مورد یک محصول می‌انجامد، حتی اگر شما از آن محصول استفاده هم نکرده باشید باید بتوانید در مورد آن به دیگران بگویید.
دغدغه اصلی UX در واقع این است که شما چه احساسی نسبت به آن محصول پیدا میکنید، اینکه آیا استفاده از آن محصول برایتان آسان است و یا چه تجربه کلی با آن محصول خواهید داشت.
UX انسان‌ها را در مرکز کار خود قرار می‌دهد تا بتواند به آن‌ها کمک کند و هنگامی که طراحان UX محصولی را تولید می‌کنند، درواقع نمایندگان کاربران خود هستند. آن‌ها یک مسئله را مطرح می‌کنند و برای حل آن راه حلی کشف می‌کنند تا باعث ایجاد تعاملات و تجربه بهتر کاربر در آینده شود.
این کار به طور مداوم تکرار می‌شود و سوال اصلی که در اینجا پیش می‌آید این است که چطور می‌توانیم این مراحل را برای کاربر راحت تر کنیم؟
تاریخچه UI و UX
تاریخچه رابط کاربری و تجربه کاربری به دهه ۷۰ باز می‌گردد. در آن زمان برای استفاده از رایانه، باید زبان برنامه‌نویسی آن را می‌دانستید. در سال ۱۹۸۱ XEROX STAR که شامل رابط کاربری گرافیکی (GUI) بود راه‌اندازی شد،این رابط کاربری شامل آیکون‌ها، پوشه‌ها، نشانه‌گر ماوس و ایمیل است که اجازه می‌دهد کابران فایل را اجرا، انتقال و حذف کنند و می‌توان گفت همه چیز را برای انسان تغییر داد.
اما درحالی که UX در حال یافتن بهترین راه حل برای تجربه مشتری است تا بتواند تجربه لذت بخش تری را برای مشتری ایجاد کند، UI نگاهی به چگونگی تجربه این احساس دارد. طراحان UI مسئول نحوه قرار دادن محصول، طراحی صفحه‌ای که کاربر بر روی آن کار می‌کند و از طریق آن با سایت ارتباط برقرار می‌کند هستند. آن‌ها درواقع رابط کاربری مفیدی ایجاد می‌کنند که مراحل کار و تلاش های طراحان UX زیباتر و خوشایندتر دیده شود.
می‌توان گفت UX بیشتر درباره علوم شناختی و جامعه شناسی است درحالی که UI بیشتر جنبه بصری دارد. طراحی UI اغلب با طراحی گرافیکی و حتی طراحی برند و نام تجاری همراه است. به هیچ وجه نمی‌توان گفت که UI بهتر است یا UX، نکته‌ای که مهم است این است که هر دوی این طراحی‌ها باید توسط افراد متخصص و حرفهای انجام گیرد.
تاثیر طراحی UI و UX خوب بر کسبوکار
معمولا مواردی که به کسبوکار مربوط می‌شوند مواردی هستند مثل چگونگی فروش یک محصول، بازاریابی، جمع‌آوری داده‌ها و تعیین ارزش آن‌ها.
اینجا جایی است که یک طراحی UX خوب به کار می‌آید. یک طراحی UX خوب می‌تواند مشتریان را جذب کند و آن‌ها را متقاعد سازد که از محصول شما استفاده کنند و سپس آن‌ها را تبدیل به مشتریان وفادار کند و حتی آن‌ها را متقاعد کند که نسخه‌های بعدی محصول شما را نیز خریداری کنند.
همچنین یک طراحی UI خوب به معنای فرصتی برای کسبوکار شما است. در سال ۲۰۰۷ مبارزات انتخاباتی و کمپین باراک اوباما توانست ۶۰ میلیون دلار از طریق آزمایش عکس‌ها و دکمه‌های مختلف افزایش یابد. اگر چیزی که طراحی میکنید به جای اینکه مشکلات کاربران شما را آسان کند آن را سخت‌تر کند، مردم از آن استفاده نمی‌کنند به همین دلیل است که طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری حرفهای در کسب‌وکارها بسیار اهمیت دارد. شاید برایتان جالب باشه طراح UX بعضی از شرکت‌هایی که به صورت تخصصی در زمینه طراحی تجربه کاربری و رابط کاربری فعالیت می‌کنند از کودکان یا هیولاهای امروزی 😈 در پیاده سازی تجربه کاربری کمک می‌گیرند.
طراحیِ UX ناب به کجا می‌رسد؟
۱. کاربران راضی
هر فردی که وارد وبسایت شما می‌شود به معنای یک فرصت برای کسبوکار شما است و شما فقط چند ثانیه برای تحت تاثیر قرار دادن او فرصت دارید. شما فرصت فقط ۸ ثانیه فرصت دارید توجه کاربر را به صفحه جذاب و قابل اعتماد خود جلب کنید، پس از ۸ ثانیه اکثریت افراد یک وب سایت را ترک خواهند کرد.
۲. صرفه‌جویی در زمان و هزینه
با وقت گذاشتن برای درک دقیق نیاز مشتریان خود و ایجاد یک UX خوب در مراحل اولیه، شما می‌توانید زمان و پول خود را در طول کل پروژه صرفه‌جویی کنید. رابرت پرسمان در کتاب مهندسی نرم افزار اینگونه می‌گوید: هر یک دلار که شما برای طراحی UX خوب هزینه میکنید در آینده ۱۰ تا ۱۰۰ دلار را برای شما ذخیره می‌کند.
۳. درآمد بیشتر
با توجه به گزارش بهینه‌سازی نرخ تبدیل، رویکرد بهینه‌سازی تبدیل ساختار می‌تواند منجر به افزایش فروش شود. در حالی که تحقیقات نشان می‌دهد که رابط کاربری UI بهتر به معنای افزایش ۲۰۰ درصدی در نرخ تبدیل است و تجربه کاربری UX خوب می‌تواند منجر به افزایش ۴۰۰ درصدی نرخ تبدیل شود.
البته موفقیت در سه مورد گفته شده رابطه مستقیمی با استراتژی تجربه کاربری UX شما دارد، سعی کنید بهترین استراتژی را طراحی و انتخاب کنید.
در این مطلب به اصول طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری و تعریف UI و UX پرداخته شد، امیدواریم از این مقاله نهایت استفاده را برده باشید. اگر در هر یک از موضوعات مطرح شده در این مطلب سوال و نظری دارید، آن را از بخش نظرات مطرح کنید تا پاسخگوی شما باشیم.
محتشمی
عالی بود مرسی
محمدرضا
ممنون از مقاله خوبتون
امکان داره توضیح بدید هزینه و تعرفه طراحی رابط کاربری ui چگونه تعیین میشه؟
سالار علی‌محمدی
ممنون از اینکه وقت میذارید
هزینه یا تعرفه طراحی رابط کاربری با توجه به چند عامل مهم مانند: تجربه طراح، کیفیت و سلیقه طراح، نوع پروژه، سایز و حجم پروژه تعیین میشه. البته که عوامل دیگری هم تاثیرگذار هستند اما امکان توضیح کامل این مبحث در یک کامنت نیست. قطعا در آینده مطلبی در مورد این موضوع منتشر می‌کنم و به طور کامل به نحوه قیمت‌گذاری طراحی رابط کاربری می‌پردازم.
بیگی
سلام وقت بخیر
من تصویرگر هستم و دوست دارم کارم رو سمت طراحی ui ببرم
یک سری ویدوئوی یوتیوب در این زمینه دیدم اما هیچ کدوم از پایه و اساس نبوده، میتونید یه سری منبع خوب برای شروع کار بهم معرفی کنید؟
اصول اولیه ui چیه؟
برای طراحی ui وبسایت یا اپلیکیشن سایزها باید به چه صورت باشن و … .
ممنون میشم اگر در این زمینه راهنمایی کنید.
سالار علی‌محمدی
سلام ممنون ازت که این سایت رو انتخاب کردی
همیشه تصویرگری یکی از علاقه‌مندی‌های من بوده و هست اما تا به امروز هنوز جزو حرفه‌ام نشد، اما برای این انتخاب هوشمندانه باید بهتون تبریک گفت! UI برعکس تصویرگری بازارکار و آینده مناسب داره. از طرفی منابع آموزشی زیاد هستند ولی باید در مرحله اول مشخص کنید قصدتون یادگیری UI هست یا GUI؟ خیلی افراد تعریف اشتباهی از UI دارن. در GUI شما گرافیک ظاهری (گرافیک) سایت یا اپلیکیشن رو با نرم افزارهای مختلف مانند Photoshop یا Adobe XD طراحی میکنید و بقیه کار یا همان UI رو به برنامه نویس میسپارید که بر روی وب سایت یا اپلیکیشن پیاده سازی کنه. حالا به خودتون بستگی داره باید انتخاب کنید GUI و UI رو خودتون طراحی کنید یا یکی از موارد رو به شخص دیگری بسپارید.
حالا شاید بپرسید UI رو یاد بگیرید یا GUI یا هردو! خروجی بهتر داره، قطعا یادگیری هردو کار عاقلانه‌ای نیست، باید قبول کنید هرکسی با توجه به تخصص خودش خروجی بهتری داره. قطعا یک طراح گرافیک حرفهای برنامه نویس ماهری نیست و از اون سمت یک برنامه نویس ماهر هیچوقت نمیتونه یک طراح گرافیک حرفهای باشه. حالا باید تصمیم بگیرید که کدوم مد نظرتون هست چون فیلدها کاملا متفاوته و بعد از آن دنبال منبع آموزش باشد. در مورد منابع آموزش UI یا GUI هم در آینده حتما مطلبی کاربردی مینویسم.